(UPDATE: Download de enquête van actieve gebruikers van Zwembad De Meer)

Hieronder een verkenning, om antwoord te geven op de volgende vragen:

• Aanleiding - Waarom is er zoveel te doen over het zwembad?
• Hoe ging het verder en wat is de stand van zaken nu?
• Het is toch een fantastisch initiatief, dat zwemverenigingen zelf de schouders onder een nieuw zwembad zetten?
• Is het besluit om een nieuw 2521-zwembad te bouwen definitief?
• Wat is er tegen op een 2521-zwembad?
• Zijn er elders ervaringen met een 2521-zwembad?
• Zijn er alternatieven?
• Wat kan ík doen?
• Interessante downloads

Doelgroepactiviteit in zwembad 'De Meer' voor senioren

Aanleiding - Waarom is er zoveel te doen over het zwembad?
In de lokale sportagenda 2008-2014 was reeds het voornemen opgenomen om in 2011 een onderzoek te doen naar de toekomst van Zwembad De Meer. Dit is uitgevoerd door Drijver & Partners en heeft geresulteerd in een rapport, waarin wordt gesteld dat a) een zwembad in Culemborg toekomst heeft, b) nieuwbouw voor een goede exploitatie de voorkeur verdient en c) de doelgroepenactiviteiten voor senioren in populariteit zullen toenemen, gezien de demografische ontwikkelingen. In het rapport wordt daarom een tweebaden-concept voorgesteld en doorgerekend in zowel een simpele, alsook in een iets meer aangeklede variant.

In het licht van de verslechterde economische omstandigheden komt het College van B&W in maart 2011 met een forse bezuinigingsdoelstelling voor het zwembad: De bijdrage van de gemeente aan de exploitatie, die € 480.000,- bedraagt, moet worden teruggebracht naar € 250.000,-. Dit is een reductie met bijna de helft, veel meer dan voor de meeste andere (sport)voorzieningen geldt. Echter, tot op heden is deze forse reductie in de gemeenteraad in de talrijke besprekingen rondom de bezuinigingen nooit echt ter discussie gesteld. Daarmee is dit nog steeds een uitgangspunt dat geldt voor de toekomstige exploitatie van een zwembad. In 2011 komt het college in beginsel met een oplossingsrichting die een particuliere exploitatie behelst van een instructiebad, eventueel aangevuld met een therapiebad. Dit is het begin van een aantal vervolgonderzoeken, zowel vanuit het college geïnitieerd als van de zijde van de Raad van Commissarissen van de NV Sportfondsen Culemborg.

Hoe ging het verder en wat is de stand van zaken nu?
Begin 2012 komt er een haalbaarheidsstudie van de KNZB naar een nieuw 2521-zwembad beschikbaar, aangevraagd door het college. De Raad van Commissarissen brengt in oktober 2012 een renovatieplan van het bestaande Zwembad De Meer in. Hoewel in beide voorstellen een exploitatieresultaat wordt becijferd dat de bezuinigingsdoelstelling (nagenoeg) realiseert, worden ze door het college in februari 2013 als te risicovol beoordeeld, wanneer het college stelt: “De conclusie voor beide alternatieven, 'het 2521 zwembad' en 'het renovatieplan', is dat beide alternatieven een risico met zich mee brengen dat financieel onaanvaardbaar is gezien de krappe middelen die de gemeente ter beschikking staan. Er moet de komende jaren nog fors worden bezuinigd.” Hierdoor gealarmeerd begint ZV De Meer actie te voeren en te werken aan een nieuw plan, gebaseerd op het 2521-concept. De kern van dit plan is een exploitatie die wordt uitgevoerd door de verenigingen in een hiervoor op te richten private onderneming. Binnen deze structuur zullen de verenigingen veel vrijwilligerswerk inbrengen en privaat geld aantrekken voor de realisatie van het nieuwe zwembad. De gemeente draagt bij in de vorm een van subsidie, ter hoogte van het eerder vastgestelde bedrag van  250.000,-. Het college omarmt dit plan en eind 2013 gaat de gemeenteraad akkoord met een voorbereidingskrediet voor een verdere uitwerking van dit plan. Inmiddels is door het college in de rol van opdrachtgever een licentie aangeschaft voor het 2521-concept, heeft men een financieel adviesbureau in de arm genomen en is men aan een verdere uitwerking van het plan begonnen. Vanuit de zwemverenigingen zijn vrijwilligers aan de slag gegaan om invulling te geven aan de planvorming. Deze vrijwilligers zijn verenigd in het Gebruikersplatform Zwemmend Culemborg.

Het is toch een fantastisch initiatief, dat zwemverenigingen zelf de schouders onder een nieuw zwembad zetten?
Jazeker! Het is heel goed om te zien dat enthousiaste Culemborgers zich willen inzetten voor het behoud van overdekt zwemwater voor Culemborg. Toch zijn hier nog wel wat kanttekeningen bij te plaatsen, want iedere medaille heeft twee kanten:

1. Het plan houdt een behoorlijk risico in voor de verenigingen. Met het aantrekken van privaat kapitaal (al dan niet met een bepaalde garantstelling door de gemeente) gaan de deelnemende verenigingen een behoorlijke financiële verplichting aan. Ook verplichten de verenigingen zich tot een behoorlijke inzet door vrijwilligers, want in de exploitatiebegroting is maar een heel beperkt bedrag opgenomen voor beroepskrachten (€ 170.000,-).  
2. Ook voor de gemeente kan dit plan een behoorlijk risico betekenen. Doordat de gemeente inmiddels als opdrachtgever optreedt, trekt het een aanzienlijk deel van de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid naar zich toe.  Wat gebeurt er als het niet lukt om private gelden aan te trekken of de exploitatie tegenvalt? Het is zeer waarschijnlijk dat de gemeenschap hiervoor zal opdraaien.
3. Wanneer taken worden overdragen aan betrokken bewoners en verenigingen, dient de gemeente het algemeen belang in het oog te houden. Alle belanghebbenden moeten betrokken worden en aan bod komen. Het moet niet zo zijn dat initiatiefnemers die het hardst roepen, de kortste lijnen hebben richting het stadskantoor en de beste PR de dienst gaan uitmaken in de stad. Een goed voorbeeld hoe het ook kan is het Cultuurplatform, waarin alle betrokkenen bij het cultuuraanbod zichzelf verenigd hebben. Ook de jachthaven is een goed voorbeeld van hoe het belang van de watersportverenigingen en het algemeen belang tegelijkertijd worden gediend. Omdat een 2521-zwembad vooral geschikt lijkt te zijn voor zwemsportbeoefening, lijkt dit hier een stuk minder het geval te zijn. Dat is een gemiste kans, ook voor een breed draagvlak bij de Culemborgse bevolking. Daarom zou het goed zijn wanneer meer geledingen uit de Culemborgse bevolking en meer doelgroepen zich aansluiten bij genoemde Gebruikersplatform Zwemmend Culemborg en ook vanuit hun behoeften wordt gekeken naar een nieuw zwembad

Is het besluit om een nieuw 2521-zwembad te bouwen definitief?
Hoewel dit geluid in de stad wordt gehoord en iedere (kleine) ontwikkeling met veel tamtam wereldkundig wordt gemaakt, is er zeker nog geen definitief besluit. In april worden de uitgewerkte plannen aan de gemeenteraad gepresenteerd en moet deze een ‘go-no go’-beslissing nemen. Uiteraard moet dan onder meer duidelijker worden of de eerste ramingen ten aanzien van de exploitatie realistisch zijn, het benodigde private geld aangetrokken kan worden, de contouren van een goede vrijwilligersorganisatie zich gaan aftekenen, of er een goede regeling kan worden getroffen voor de afvloeiing van het personeel van het huidige bad en of de gemeenteraad het risico van de hele onderneming überhaupt aanvaardbaar acht.

Wat is er tegen op een 2521-zwembad?
De kracht, maar daarmee ook de zwakte van het 2521-bad zit ‘m in de eenvoud van het concept. Het wordt een rechthoekige bak water van 25 bij 21 meter en 2 meter diep. Heel geschikt voor zwemsport, zoals wedstrijdzwemmen en waterpolo. Maar een stuk minder geschikt voor recreatie, duiksport en doelgroepenzwemmen. Met name voor de allerjongsten en de ouderen is de temperatuur van het zwemwater eigenlijk te laag met maximaal 28 °C. Om deze doelgroepen tegemoet te komen, wordt onderzoek gedaan naar een flexibele scheidingswand die in te klappen is, zodat een strook water tot een hogere temperatuur verwarmd kan worden. Echter, dit is een aanpassing binnen het concept die behoorlijke gevolgen heeft voor de constructie en warmtehuishouding van het bad in zijn geheel. Dit is (net als het bad zelf) nog niet eerder toegepast en getest, waarmee niet duidelijk is wat de financiële consequenties zijn.

In een andere gemeente (Dinkelland) is in plaats van een 2521-bad gekeken naar een 5021-bad (een soort 2x 2521), waarin twee gelijke baden met een verschillende temperatuur worden gerealiseerd om het geschetste probleem op te lossen. Maar dit plan lijkt op de lange baan geschoven.

Hoe dan ook: het 2521-bad kent behoorlijke beperkingen (“by design”) en kan als zodanig niet meer als nutsvoorziening voor heel Culemborg worden bestempeld. Daarmee rijst de vraag of de Culemborgse gemeenschap hier überhaupt nog aan zou moeten willen bijdragen in de vorm van een subsidie van € 250.000,- per jaar.

Zijn er elders ervaringen met een 2521-zwembad?
Op dit moment is er nog geen enkel 2521-bad waar je kunt gaan zwemmen. In Alblasserdam is een 2521-bad in aanbouw. Ook is een licentie verkocht in Polen (Wroclaw). In beide gevallen wordt het bad gecombineerd met andere sport- en welnessvoorzieningen en wordt het dus onderdeel van een groter geheel. Culemborg en Alblasserdam zijn de enige twee gemeenten in Nederland die een 2521-licentie hebben aangeschaft.  Andere gemeenten hebben dit concept na onderzoek laten vallen (zoals Zutphen, Zwijndrecht), vanwege de beperkingen ervan. Voor zover wij weten zijn alleen in Culemborg plannen om het concept op zichzelf staand toe te passen.

Zijn er alternatieven?
Hoewel het college de ingeslagen weg presenteert als de ‘enige overgebleven optie’ zijn er wat de ChristenUnie betreft natuurlijk alternatieven. Die zijn er altijd, het is altijd een zaak van politieke wil en het blijven zoeken naar creatieve oplossingen. Een groot voordeel is de goede staat van onderhoud van zwembad ‘De Meer’. Daarin is de laatste jaren nog behoorlijk geïnvesteerd, zoals in de technische installaties, die nog geen twee jaar oud zijn. Een ander groot voordeel is dat het zwembad financieel is afgeschreven. Dit betekent dat er geen kapitaallasten (rente- en afschrijvingskosten) meer drukken op de exploitatie van het bad. Het bad kent daarbij wel het nadeel dat het relatief energie-onzuinig is (al is dat ten opzichte van de benchmarking door Drijver & Partners reeds verbeterd door de realisatie van nieuwe installaties). Daarmee is het realistisch om op termijn afscheid te nemen van het bad en binnen 5 tot 10 jaar over te gaan op vervanging.

Wanneer dit als uitgangspunt wordt genomen, is het mogelijk om te besparen op groot onderhoud. Een andere besparing wordt gehaald door het stapsgewijs terugbrengen van professionele krachten (door natuurlijk verloop) en het stap voor stap opvoeren van de inzet van vrijwilligers. Hiermee wordt een basis gecreëerd voor solide vrijwilligerswerk in een nieuw bad. Want daar willen we met elkaar naar toewerken. Wat de ChristenUnie betreft wordt het dan wel een bad, dat aan de totale gemeenschap ten goede komt. Mogelijk met dezelfde innovatieve basis als het 2521-concept, maar dan voldoende aangekleed om voor meer doelgroepen aantrekkelijk te zijn. Het belang hiervan overstijgt de sportieve aspecten. Door de toenemende vergrijzing zullen steeds meer senioren op een zwembad aangewezen zijn om met behulp van bewegingstherapie aanvullende zorg nog een tijd buiten de deur te houden. Zowel voor het welbevinden van oudere Culemborgers alsook voor de gemeentekas een wezenlijk belang.

Nieuwe installaties zwembad 'De Meer'

Wat kan ík doen?
Hierover kunnen we kort zijn: Meedoen! Dat kan door aanmelding bij het Gebruikersplatform Zwemmend Culemborg. De ChristenUnie is een politieke partij en vanuit onze verantwoordelijkheid voor het algemeen belang komen we op voor belangen van alle inwoners. We willen ons hierbij vooral sterk maken voor inwoners die zelf moeite hebben om gehoord te worden en/of zich onvoldoende kunnen organiseren. Echter, we beseffen als geen ander dat het in die rol niet past om eigen, afzonderlijke platformen te creëren om initiatieven van bewoners en verenigingen te ondersteunen. Ook willen we zoveel mogelijk voorkomen dat meerdere platformen ontstaan rondom een thema, die elkaar beconcurreren. Daarom roepen we alle belanghebbenden met klem op zich (alsnog) aan te sluiten bij het genoemde Gebruikersplatform. Dit geldt met name voor ouderen en ouders van kinderen die zwemles volgen of gaan volgen. We hopen dat op die manier nog meer energie ontstaat die leidt tot het behoud van een zwemvoorziening in Culemborg en dat daarin alle belangen en behoeften worden meegenomen en meegewogen die in de stad bestaan. Uw inbreng telt!

Interessante downloads
Graag delen we met u de volgende documenten:

Geschiedenis Zwembad De Meer
Masterplan accomodaties KNZB
Handout plannen Gebruikersplatform Zwemmend Culemborg
Machinekamer Zwembad De Meer
Artikel 41-vragen ChristenUnie Culemborg over ontwikkeling nieuw zwembad
Enquête van actieve gebruikers van Zwembad De Meer