Blijvend slank, blijvend fit

Vorige week genoten mijn gezin en ik van een korte vakantie in Frankrijk. Het toeval wilde dat onze ‘mobile-home’ (écht Frans voor stacaravan), grensde aan de ‘mobile-home’ van de hoofdinkoper Benelux van Nestlé. U weet wel, van onder andere Nescafé, Nespresso, Kitkat en zelfs Maggi. Hij (Menno van Mastrigt) vertelde mij dat hij en zijn bedrijf serieus bezig zijn met de voorbereiding op een zich drastisch veranderende wereldmarkt. Hij noemde de economische opkomst van Azië en Zuid-Amerika, de economische neergang van Amerika en Europa, een dreigende grondstoffen- en voedselcrisis binnen 4 tot 10 jaar, en ontwikkelingen van het oplopend tekort aan drinkwater, tot en met de invloeden van de klimaatverandering en de vergrijzing en ontgroening op de lokale markt. Naar eigen zeggen snapte hij niet dat de pensioenleeftijden nog niet waren verhoogd. Uit de jarenlange cijfers was toch een heel duidelijke lineaire trend naar boven te zien, van gemiddeld 40 jaar in 1850 tot gemiddeld meer dan 80 jaar in 2010? (Ja, een inkoper kijkt op zijn eigen manier naar de wereld). En het is Nesté inmiddels zelf duidelijk geworden dat ze actief iets moeten doen met de manier van omgaan met toeleveranciers, om efficiënt en duurzaam te kunnen produceren en winstgevend te blijven. Met andere woorden: Dit bedrijf bereidt zich serieus voor op een blijvend veranderende wereld.

Maar wat betekent dit nu voor Nederland en Culemborg? Daar heb ik de afgelopen dagen met mijn fractie de tanden op stukgebeten. Puntsgewijs, maar niet volledig en compleet :

• Nederland is geen eiland in de wereld en Culemborg al helemaal niet, zoals sommige (landelijke) politici de mensen lijken voor te spiegelen.
• De welvaart zoals we die nu kennen, is van een uitzonderlijk niveau, maar daarmee niet per definitie vast te houden of te verhogen, misschien wel juist níet. Niet delen van de welvaart is geen optie om de welvaart vast te houden, eerder een bedreiging.
• Het Westen gaat in toenemende mate de effecten merken van een aantal sociale ontwikkelingen. Niet alleen van de vergrijzing, maar ook van de individualisering en van de sociale diaspora, dat wil zeggen dat families steeds verder uit elkaar komen te wonen. Terwijl de overheid steeds meer rekent op solidariteit en mantelzorg, worden die juist door deze ontwikkelingen van binnenuit uitgehold. Dat zal Culemborg niet ontgaan.
• De kosten voor water, levensmiddelen, energie en vervoer zullen stijgen, ook in Culemborg.
• De gemeente is het laagste putje in het politieke afschuifsysteem, op de individuele inwoner na. Creativiteit, innovatie en slagkracht zal bij de gemeenten vandaan moeten komen, daar wordt de pijn nu en straks het hardst gevoeld.

Tijdens de algemene beschouwingen van afgelopen najaar heb ik u al deelgenoot gemaakt van het verschil in de nederzettingen van de Roma die ik aantrof in Roemenië. Goed leiderschap bleek daar het verschil te maken tussen kansarme en kansrijke zigeunerdorpen. Ook nu weer doe ik daar een beroep op. Wat betekent goed leiderschap voor Culemborg? In de visie van de ChristenUnie is dit dat we zorgen voor:

• Een goede infrastructuur, bezuinigingen op het onderhoud van de infrastructuur vormen een onzichtbare lening op de toekomst, die zich in de toekomst keihard tegen ons gaat keren. Dit gaat uiteraard om wegen, bruggen en waterwerken, maar ook om de groene infrastructuur in de stad.
• Een groene omgeving, zodat mensen vanuit de Randstad  (die snakken naar meer ruimte en schone lucht) zich met een gerust hart hier kunnen vestigen – zonder verlies van de economische binding met de Randstad. De A2 is er inmiddels klaar voor. Wat ze niet verwachten is een 2^e Amstelveen of 2^e Diemen.
• Goede zorg voor kwetsbare Culemborgers. Zorg is geen noodzakelijk kwaad, maar een teken van beschaving en menswaardigheid.
• Een aantrekkelijke binnenstad, waardoor ondernemers en mensen zich graag vestigen in Culemborg om te wonen, te ondernemen en te ontmoeten en een ondernemersklimaat waar innovatie wordt gestimuleerd.

Daarom doe ik toch – met enige aarzeling, want ik heb ook de waarheid niet in pacht – een dringend beroep op de Raad en het College: De tijden veranderen! Niet van de ene op de andere dag, maar toch langzaam maar zeker. Laat deze gelegenheid om structureel orde op zaken te stellen u niet ontglippen. Het is geen tijd van pappen en nathouden, noch van éven de adem inhouden. Het is een tijd van bijsturen. Grondig bijsturen. Dat betekent:

• De grondexploitatie drastisch beperken en eventueel verlies nú nemen. Hiermee kunnen diverse FTE’s worden bespaard, waarvan een aanzienlijk deel extern. Rekenen met toekomstige aantrekkingskracht en aanzuigende werking heeft geen zin als de basis niet klopt. Bouwen voor leegstand is erger dan leven met wat minder fraaie plekken in de stad.
• Gebruikers van culturele en sportvoorzieningen laten betalen naar gebruik en (afhankelijk van de gestelde doelen) bepaalde gebruikers subsidiëren in plaats van de ‘leveranciers’, zijnde de sport- en cultuurverenigingen.
• Het instrument van doelenbomen hanteren om het bestaande beleid te herijken en te veranderen. Hiermee doelen bijstellen en vervolgens de maatregelen evalueren. Welke maatregelen zijn in lijn met die doelen. Welke niet meer? In principe is uit de kerntakendiscussie hier al een bepaalde richting voor meegegeven, die echter in de door het college toegepaste bezuinigingsmethodiek te weinig uit de verf is gekomen, naar onze mening.

Kortom: Wat de ChristenUnie betreft is dít het moment om structureel van koers te veranderen. Omdat naar onze mening de kredietcrisis niet een op zichzelf staande tegenslag betekent die binnenkort weer verwaaid zal zijn, maar een eerste in een rij van gebeurtenissen die ons té grote welvaartspeil blijvend zullen beïnvloeden. Met de voorliggende Perspectiefnota is die kans nog onvoldoende benut, het is teveel bij sprokkelen gebleven. Waarbij kwetsbare Culemborgers te weinig worden ontzien en bepaalde maatregelen gestapeld bij hen binnenkomen. De ChristenUnie is dan ook niet tevreden met de geest van de Perspectiefnota en de bijbehorende bezuinigingsvoorstellen. Gelukkig zijn veel voorstellen als zoekrichting gepresenteerd, dus we kunnen met elkaar nog een hoop op een rijtje zetten. Wat ons betreft vanuit het perspectief dat het structureel anders moet en kan. Oftewel: We moeten blijvend slank houden, niet een paar jaar de buik inhouden.

De Perspectiefnota 2012 - 2015 van de gemeente Culemborg, naar aanleiding waarvan deze algemene beschouwing is geschreven, vindt u hier.